Urang Samihim

Wikipedia Minangkabau - Lubuak aka tapian ilimu

Urang Dayak Samihim[suntiang | suntiang sumber]

Dayak Samihim
Jumlah populasi
Kawasan bapopulasi cukuik banyak
Dusun Buluh Kuning, Betung, Pamukan, Cengal, Manunggul, Bangkalan, Pulau Laut

Kalimantan Salatan, Indonesia

Bahaso
Bahaso Samihim, bahaso Maanyan
Agamo
Kristen
Kalompok etnik takaik
Dayak rumpun Urang Dayak Ot Danum, Urang Dayak Ma'anyan, Dayak Labuhan

Dayak Samihin adolah sub-etnis suku Dayak nan mandiami daerah timur lauik Kalimantan Salatan.[1] Dusun lain kadiaman urang Dayak Samihim adolah Dusun Buluh Kuning, Betung, jo lain-lain.

Sijarah[suntiang | suntiang sumber]

Badasakan panelitian antropolog Noerid Haloei Radam, Urang Dayak Samihim dipakirokan tamasuak rumpun Maanyan. Namun, Dayak Samihim tacarai-barai hinggo ka Pulau Lauik. Panyebabnyo, panaklukan daerah-daerah saaik pambantuakan karajoan Nagaro Dipa. Dalam sumber lisan malalui nyanyian atau wadian 'Urang Maanyan', karajoan mereka nan dikenal jo Nan Sarunai dirusak dek pasukan dari Jawa yakni Majopahit.

Kamungkinan gadang Empu Jatmika mamarintahkan hulubalangnyo, Arya Megatsari nan Tumenggung Tatah Jiwa basamo pasukannyo manaklukkan Urang Maanyan, nan indak namuah manjadi rakyaik Karajoan Nagaro Dipa. Sabagian kalumpok Urang Maanyan tausia. Kamudian, mereka mangungsi di babagai panjuru di Kalimantan. Tamasuk Urang Dayak Samihim nan manatap di kawasan Pamukan, Cengal, Manunggul, Bangkalan, hinggo Pulau Lauik.

Diduga sabalun tahun 1660 an Masehi, dipakirokan Urang Dayak Samihim barado di wilayah Saranjana nan marupokan wilayah kakuasoan dari Suku Dayak nan bamukim di Pulau Lauik, Urang Dayak jo kahiduikan semi nomaden. Ado tigo versi lataknyo wilayah Saranjana iko, versi patamo konon latak Saranjana di Kotabaru, Kalimantan Salatan. Versi kaduo, Saranjana talatak di Taluak Tamiang, Pulau Lauik. Sadangkan versi katigo, lokasi Saranjana ado di sabuah bukit ketek nan babatehan langsuang jo lauik nan talatak di Dusun Oka-Oka, Kecamatan Pulau Lauik Kalauikan, Kalimantan Salatan.[1]

Bahaso[suntiang | suntiang sumber]

Urang Dayak Samihim mangecek dalam bahaso Samihim atau bahaso Maanyan jo dialek Samihim atau bahaso Maanyan jo dialek Dayak Manunggul.[2] Kakarabaikan bahaso Samihim jo bahaso Maanyan sakitar 80%. Kakarabaikan bahaso Samihim jo bahaso Dayak Labuhan sakitar 45%. Kakarabaikan bahaso Samihim jo bahaso Bajau sakitar 46%. Kakarabaikan bahaso Samihim jo bahaso Bakumpai sakitar 51%. Kakarabaikan bahaso Samihim jo bahaso Bukit sakitar 59%.[3] Bahaso Urang-Urang iko mampunyoi saketek kasamoan jo bahaso Melayu.

Agamo[suntiang | suntiang sumber]

Sabagian Dayak Samihim nan baagamo Kristen (Gereja Kalimantan Evengelis) mandiami Dusun Mangka di bawah pendeta patamonyo, Aaron Bingan.[4] Adopun agamo mereka, mereka manyambah prinsip nan elok jo nan jahek. Nan patamo, disabuik Batara, adolah nan paliang rancak, dikarunioi sadoalah sifek Illahi, sampurna, elok, nan adil itu manghakimi jiwo Urang mati manuruik pabuekan mereka dalam hiduik mereka. Kadiaman Batara adolah puncak Gunung Halau-halau di Pegunungan Meratus, di mano mereka manampaikan juo sarugo roh jahek, nan disabuik Putut nan mereka panggia nan kapado siapo mereka mampasambahkan korban, adolah agen dari sadoalah kamalangan nan manimpo mereka.

Mato pancarian[suntiang | suntiang sumber]

Dalam kahiduikan sahari-hari Urang Samihim biaso mangolah tanah, mangumpuakan damar, lilin, madu, rotan, sarang burung, lilin, ameh, jo mambuek busua ketek. Samantaro paro padusi mangarajokan pakarajoan rumah, mambuek pakaian, lapiak lakukan kepang nan lakukan pekerjaan sarupo.[5]

Pakaian, sanjato, jo budayo[suntiang | suntiang sumber]

Pakaian Urang Dayak Samihim sangaik sadarhano nan biasonyo hanyo tadiri dari potongan kulik nan tabuek dari kain, nan dililikan di sakitar pinggang nan di antaro kaki nan malalui (apo nan elok), salain jilbab. Hanyo pado acaro-acaro khusuih mereka mangenakan sarawa pendek Bugis nan tabuang kapeh.

C.A.L.M. Schwaner nan mangunjuangi daerah iko tahun 1851 manulih bahso paro padusi mangenakan saruang nan kabajen/kebaya pendek, tatapi acok mampunyoi tubuah talanjang. Urang mati disalimuikan kain putiah nan dikubua di ruang bawah tanah alami nan cukuik gadang untuak manampuang babarapo kaluargo dalam ciek kaluargo. Mereka maagiahan koin tambago mereka (pitih) di sapanjang nan manutuiki mato, iduang, talingo jo muluik jo lempengan-lempengan ameh.

Bagi urang Dayak Samihim tatto indak ado digunokan. Mereka mampunyoi banyak tradisi lua biaso nan mereka suka alek, pamainan, tarian parang, dll. Salain itu, tradisi sunaik hanyo dilakukan dek paro laki-laki. Sanjato mereka tadiri dari tombak, parisai, kemudi untuak racun punyo panah nan klewang. Mereka juo mambuek samacam panguekan untuak malinduangi diri dari sarangan Dayak Pari lia nan biadab.[5]

Rujuakan[suntiang | suntiang sumber]

Pranala lua[suntiang | suntiang sumber]