Urang Dakka

Wikipedia Minangkabau - Lubuak aka tapian ilimu
Urang Dakka
Jumlah populasi
Kawasan bapopulasi cukuik banyak
Kabupaten Polewali Mandar:
Bahaso
Austronesian, Malayo-Polynesian, South Sulawesi, Northern, Pitu Ulunna Salu.
Agamo
Kalompok etnik takaik
suku pannei, suku pattae (nyaris terlupakan)

Dakka adolah suku nan mandiami wilayah Sulawesi Barat, wilayah pasebarannyo tapknyo barado di kacamatan Tapango, Wonomulyo, jo Matakali kabupaten Polewali Mandar, Sulawesi Barat. Basamo jo sub suku lainnyo saroman Pannei jo Pattae nan nyaris talupoan. Uang-urang mungkin hanyo akan mandanga gaung suku Mandar nan dominan mandiami wilayah kabupaten Polewali Mandar.[1] Kabaradoan etnis ko memang indak talalu dikenal dek banyak urang, sebab salain jumlah warganya saketek, komunitas ko juo indak mampunyoi tradisi tulis (baca; Lontora) sabagai salah satu panando kabaradoan suatu etnis.[2]

Dakka bararti aia lauik nan suruik ka pantai. Kabaradoan fosil karang jo gundukan pasia lauik nan dipakiroan alah beumua ribuan tahun di puncak gunuang Dakka nan sampai hari ko masih bisa ditamuan. Dek masyarakaik satampek di yakini sabagai salah ciek bukti kuek bahwo dulunyo wilayah tasabuik adolah ganangan aia lauik. Salain tu, indak hanyo manjadi namo sabuah suku, tapi juo dilatakkan manjadi namo sabuah desa, tampek dimano masyarakaik Dakka bamukim. Sacaro administratif, Desa Dakka marupoan bagian dari wilayah Kacamatan Tapango. Hamparan sawah nan mambantang begitu lueh sakaligus manjadi ciri khas kahidupan sosial masyarakaiknyo nan mayoritas baprofesi sabagai patani. Salain kahidupan agraris tasabuik, etnis Dakka juo dikenal sabagai etnis nan cukuik tabukak tahadok pandatang. Mereka mampalakuan pandatang sabagaimano layaknyo sabagai saudara, mereka babaua satu samo lain jo saliang tolong manolong. Atas dasar itulah, kamudian dikenal sabagai wilayah multikultur untuak skala pedesaan di Polman.[2] Dek masyarakaik satampek diyakini sabagai salah satu bukti kuek bahwa dulunyo wilayah tasabuik adolah ganangan aia lauik.

Sijarah[suntiang | suntiang sumber]

Suku Dakka‟ biaso juo disabuik sabagai To Dakka‟, barasa dari duo kato yaitu “To” nan manunjukkan urang atau sakalompok masyarakaik, adopun “Dakka‟” nan dalam bahaso Dakka‟ sendiri yaitu “Tau Pia, Tumacoa” bararti urang-urang nan baik.[3] Sabalumnyo Dakka dahulu pernah dikenal sabagai salah satu karajaan ketek nan barado dalam cakupan “Palili” lataknyo barado di antaro PUS (Pitu Ulunna Salu) jo PBB (Pitu Baqbana Binanga), statusnyo nan marupoan transisi mambuaeknyo manjadi labiah adoptif dalam manjalanan hukum adaik , jikok daerah geografisnyo dakek jo wilayah PUS mako ia akan manggunoan hukum adaik PUS (dikenal jo namo adoq tuo, atau hukum iduik) jo jikok ia dakek jo wilayah PBB mako ia akan manggunoan hukum adaik PBB (dikenal jo nama adoq mate, atau hukum mati).[1]

Dakka basamo jo karajaan ketek lainnyo yaitu Batu, Tapango, Sabura, Kurra, Mapilli, Rappang, jo Andau  mambantuak Palili Arrua (dalapan karajaan ketek) dalam buku transliterasi lontarak pattodioloang di Mandar disabuikkan bahwo Palili tabagi ateh duo yaitu Palili nan barado di gunuang yaitu Lenggo, Karokeq, Saburaq, jo Batu dikatuoi dek Lenggo jo Palili di pantai nan dikatuai dek “Beluaq” (indak dijalehan wilayah mana nan tamasuak dalam Palili di pantai). Lenggo bafungsi sabagai panjampuik tamu dari Ulunna Salu, mampatahankan negeri jo sabagai palinduang adaik .[1]

Wilayah pasebaran sub suku Dakka banyak ditamuan di tigo kacamatan nan alah disabuikkan diateh (Tapango, Wonomulyo, jo Matakali) sabagian gadang barado di wilayah pantai, jadi jikok dicaliak dari lokasi tampek tingganyo mako Dakka dahulu masuak dalam wilayah Palili nan barado di pantai. Sub suku Dakka di kakinian manjalani auskulturasi jo asimilasi jo mangadoan pambauran jo suku-suku lainnyo nan ado di wilayah sakita pasebarannyo saroman dikatahui bahwa wilayah Matakali, Wonomulyo, jo Tapango adolah wilayah nan cukuik heterogen, ado babagai macam suku nan iduik di daerah tasabuik, mulai dari Jawa, Bugis, Toraja, Mandar, Pannei, Pattae, Pattinjo. Urang-urang Dakka pun manjalani hubungan kakarabatan jo malakukan ikatan pakawinan jo urang-urang diluaa suku mereka manjadian mereka mambaua jo labiah laluasa. Pambauran ko kamudian manonjolan aspek suku nan indak dominan lagi. Lalu kamudian dek pangaruah suku Mandar nan cukuik dominan mandiami wilayah kabupaten Polewali Mandar manjadikan sub suku Dakka saolah indak tarangkek ka pamukiman, urang-urang labiah manganal suku saroman Mandar, Bugis, Jawa sarato Toraja.[1]

Bahaso[suntiang | suntiang sumber]

Sub suku Dakka jikok ditilik dari bahaso nan digunoan memang cenderung babeda jo bahaso nan digunoan dek suku-suku lainnyo misalnyo sajo untuak kato “gadang”, dalam bahaso Mandar yaitu “kayyang”, “kaippang”, atau “kaimborro” samantaro bahaso Dakka maartiannyo sabagai “katongko” ado pabedaan nan kontras jo masih banyak lagi pabendaharaan kato nan cukuik bavariasi. Populasi pangguno bahaso Dakka adolah sakita 1500 urang jo klasifikasi bahaso nan digunoan marupoan Austronesian, Malayo-Polynesian, South Sulawesi, Northern, Pitu Ulunna Salu. Klasifikasi nan digunoan disko malatakkan bahaso Dakka kadalam kalompok bahaso Pitu Ulunna Salu basamo jo kalompok bahaso Aralle-Tabulahan, Bambang, Pannei jo Ulumanda. Samantaro dialek nan digunoan dalam bahaso sub suku Dakka sacaro leksikal mampunyoi kamiripan 72% hinggo 77% jo bahaso nan digunoan dek urang-urang Pannei jo Bambang. Sub suku Pannei emang sacaro geografis mamiliki lokasi nan indak jauah dari daerah pasebaran sub suku Dakka. Bahaso Dakka dituturan jo pancampuran bahaso tamasuak bahaso Mandar jo bahaso Bugis dua suku nan juo banyak ditamuan bamukim di daerah-daerah pasebaran urang-urang Dakka tingga.[1]

Budayo[suntiang | suntiang sumber]

Aspek budayo Dakka nan labiah kental dapek ditamui di daerah kacamatan Tapango, asa muasal suku ko bakambang. Banyak urang-urang di daerah ko tarutamo di desa Dakka nan masih mamacik teguh budayo asli suku ko, manggunoan bahaso Dakka dalam iduik kasaharian. Namun budayo daerah kurang labiah samo dewasa ko, salalu mangalami pangerusan dek budayo lua lewaik media. Aplikasi kabiasaan, tradisi, jo budaya hanya mambumi di kalompok populasi urang tuo hingga lansia, samantaro generasi muda indak bagitu banyak mangikuti kabiasaan pandahulu mereka lagi, samo halnyo nan tajadi jo sub suku Dakka.[1]

Rujuakan[suntiang | suntiang sumber]

  1. a b c d e f "Dakka, Suku Yang Nyaris Terlupakan Dalam Wilayah Mandar » Budaya Indonesia". budaya-indonesia.org. Diakses tanggal 2023-02-14. 
  2. a b "Dakka, Komunitas Kecil yang Terlupakan di Polewali Mandar". Diakses tanggal 14-02-2023. 
  3. haassbbii (2016-02-14). "Asal Usul Suku To Dakka". TO DAKKA (dalam bahasa Indonesia). Diakses tanggal 2023-02-14.