Urang Bali Aga

Wikipedia Minangkabau - Lubuak aka tapian ilimu
Urang Bali Aga
Baliaga
Bali Mula
Seorang pria Bali Aga
Total populasi
23.826 (2010)[1]
Kawasan jo populasi nan signifikan
Kabupaten Bangli, Buleleng dan Karangasem, Bali, Indonesia
Bahaso
Bahasa Bali (dialek Bali Aga)
Agamo
Hinduisme Rakyat, Hindu Bali, Animisme
Kalompok etnis takaik
Suku Bali, Suku Jawa, Suku Madura

Urang Bali Aga adolah salah satu sub-suku bangsa Bali nan mamandang urang-urang ko sabagai panduduak bali nan asli. Bali Aga disabuik jo Bali pagunuangan nan ado babarapo suku Bali Aga ado di Desa Trunyan. Istilah Bali Aga dianggap maagiah arti urang gunuang nan kurang pintar karano inyo barado di daerah pagunuangan nan masih kawasan pedalaman dan alun tajamah dek teknologi.[2]

Asal Usul[suntiang | suntiang sumber]

Panduduak asli Bali, dikecekan alah tibo ka Pulau Bali, sabalun gelombang migrasi Hindu-Jawa, dari desa Bedulu. Menurut legenda, iduiklah raja patang Pejeng (karajaan Bali tua), yaitu Sri Aji Asura Bumi Banten, nan punyo kakuatan supranatural. Inyo bisa manotong kapalonyo tanpa maraso sakik dan mamasuakkan baliak. Suatu hari, kapalo sang raja indak sangajo jatuah ka sungai dan hanyut. Salah surang palayannyo, panek, mamutuihan untuak capek manggalanjoan babi dan manganti kapalo raja jo kapalo binatang itu. Dek malu, rajo manyambunyi di sabuah menara tinggi, manalarang sia se untuak mancaliak inyo. Namun, ado surang anak ketek yang manamuan rahasia tu dan sajak itu, rajo ko takenal sabagai Dalem Bedulu, atau Dia-yang-baubah-kepala. Alasan nan labiah ilmiah adalah teori bahwa itu barasa dari namo Badahulu atau "desa hulu". Sasudah karajaan Pejeng, Kaisaran Majapahit naiak ka Tampek kekuasaan.

Budaya[suntiang | suntiang sumber]

Masyarakaik Bali Aga iduik taisolasi di daerah pagunuangan. Pajalanan nan nio pai ka desa-desa tatantu harus ati-ati jo faktor geografis nan ado. Katiko bakunjuang pun, harus menghargai adaik istiadat lokal samo manuruik ritual-ritual mode proses pangawetanan iduik nan mereka punyo.

Di Tenganan, kagiatan pariwisata labiah mudah, karano panduduaknyo labiah ramah. salain itu ado festival tigo hari nan disabuik Udaba Sambah diadoan salamo bulan Juni atau Juli.

Bahasa[suntiang | suntiang sumber]

Panduduak Bali Aga manggunoan dialek Bahasa Bali surang. Bahaso pun babeda antaro ciek desa jo desa lainnyo, misalnyo nan dipakai panduduak desa Tenganan babeda jo desa Trunyan.

Referensi[suntiang | suntiang sumber]

  1. Aris Ananta, Evi Nurvidya Arifin, M Sairi Hasbullah, Nur Budi Handayani, Agus Pramono (14 Jul 2015). "Demography of Indonesia's Ethnicity (Table 4.38 The 145 Ethnic Groups: Indonesia, 2010)". Institute of Southeast Asian Studies. Diakses tanggal 29 Agustus 2022. 
  2. James Danandjaja (1989). Kebudayaan petani desa Trunyan di Bali: lukisan analitis yang menghubungkan praktek pengasuhan anak orang Trunyan dengan latar belakang etnografisnya. Penerbit Universitas Indonesia. p. 1. ISBN 97-945-6034-0.