Urang Tulang Bawang

Wikipedia Minangkabau - Lubuak aka tapian ilimu
Urang Tulang Bawang
Jumlah populasi
Kawasan bapopulasi cukuik banyak
 Indonesia,
Bahaso
Bahaso Tulang Bawang
Agamo
Islam

Urang Tulang Bawang (Tulang Bawang Mego Pak), adolah ciek dari organisasi komunitas adaik nan ado di Provinsi Lampung. Suku Tulangbawang ko tasaba di ampek wilayah adaik, yaitu Menggala, Mesuji, Panaragan dan Wiralaga. Suku Tulang Bawang ko talatak di bawah hukum adaik Pepadun. Pepadun adolah salah ciek dari duo suku banso adaik nan ado di Lampung. Manuruik carito asa usua urang Tulang Bawang, bahwa para nenek moyang urang Tulang Bawang barasa dari suku banso Lampung. Urang Tulang Bawang masuak wilayahnyo kini ko malalui pinggiran Way Tulang Bawang, Mego Pak. Arti dari Mego Pak adolah suku Tulang Bawang iko punyo ampek mego (marga).[1]

marga: [1]

  1. Puyang Umpu
  2. Puyang Bulan
  3. Puyang Aji
  4. Puyang Tegamoan

Karajaan[suntiang | suntiang sumber]

Latak Karajaan Tulang Bawang dipakirokan barado di wilayah nan kini disabuik Kabupaten Tulang Bawang, Provinsi Lampung.[2] Namo karajaan ko diduga mamuda jo sendirinyo karano tatutuik dek kajayaanKarajaan Sriwijaya. Dari catatannyo, kalau I-Tsing pernah singgah di karajaan nan inyo sebut sabagai To-Lang Po-Hwang (Tulang Bawang), nan barado di pedalaman Pulau Sumatera. Dek kurangnyo sumber sajarah, ibu kota Karajaan Tulang Bawang alun dapek dikenal sacaro pasti sampai kini ko. Akan tapi, surang ahli sejarah namonyo Dr. J. W. Naarding manyangkaan kalau pusat pamarintahan karajaan ko talatak di hulu Way Tulang Bawang, tapeknyo talatak di sekitar 20 km dari pusat Kota Menggala.[2]

Dari Kitab Liu-sung-Shu, nan mangaragoan tentang Kaisaran China di bawah pamarintahan Kaisar Liu Sung, dikecekan bahwa Tulang Bawang alah mampunyoi hubungan jo Kaisaran Cino di akhia abaik ka-5 Masehi.[2] Samantaro dari berita Cino lainnyo, dikecekan bahwa karajaan ko mancapai maso kejayaan di abaik ka-7. Namun, Karajaan Tulang Bawang pado akhianyo takluk ka Karajaan Sriwijaya, nan katiko mangambangan manjadi salah ciek karajaan tagadang di Nusantara. Para ahli manyangkokan kalau Tulang Bawang ditaklukan pado sakitar 686 Masehi, sabalum Karajaan Sriwijaya malakuan panambangan wilayah ka Jawa. Dari Prasasti Palas Pasemah, diketahui bahwa siap jatuah ka tangan Sriwijaya, Lampung dipakai sabagai tampek persiapan parang untuak mangawani karajaan-karajaan di Jawa.[2]

Sampai kini ko, alun basobok bukti-bukti arkeologi nan mamuek tentang silsilah rajo-rajo Karajaan Tulang Bawang atau informasi penting lainnyo. Salain Prasasti Palas Pasemah, tadapek Prasasti Harakuning dari Lampung Utara, nan manjalehan juo kaadaan pasca Tulang Bawang ditaklukan dek Karajaan Sriwijaya. Bando paninggalan sijarah lainnyo adolah Prasasti Batu Bedil, nan basobok di Lampung Selatan. Akan tapi, prasasti ko kondisinyo alah rusak, sahinggo ndak dapek tau isinyo.[2]

Seni jo budaya[suntiang | suntiang sumber]

Seni budaya di masyarakat Tulang Bawang adolah Tari Bedayo, nan punyo umua sangaik tuo dibandiangan jo tarian lainnyo nan ado di Menggala. Manuruik urang-urang ko Tari Bedayo dulunyo diciptakan atas parmintaan Menak Sakaria dan adonyo Menak Sangecang Bumi katurunan ari puti Bulan, di kampuang Tus Bujung Menggala kecamatan Tulang Bawang. Karano munculnyo tari Bedayo dek adonyo wabah panyakit nan mananda kampung Bujung Menggala di masa itu. Babarbagai usaho nan dikarajoan pado wakatu itu, tapi indak juo ilang, salamo pertapaannyo menak Sakaria mandapekan wangsit untuak mangadaangan upacara dan mandabiah kambiang itam dikawani jo sabuah tarian nan dibawok dek panari padusi nan masih suci sakita 12 urang.

Masyarakaik Tulang Bawang, umumnyo masih picayo jo kato-kato urang tuo, baik itu bantuak pantun, dongeng, legenda mitos dan nan lainnyo. Mayoritas masyarakat suku Tulang Bawang adolah pamangku agamo Islam, nan alah lamo tingga di wilayah ko. Babarapo tradisi adat budaya suku Tulang Bawang nampak banyak manganduang unsur Islami. Inyo adalah pamanggku agamo Islam nan taat, tapi inyo juo tabukak ka kalompok agamo lain, mode dari kalompok agamo Kristen, Hindu, dan Buddha, sahinggo karukunanan agamo di wilayah ko tatap tapaluwakan jo elok. Kehidupan masyarakat Tulang Bawang umumnyo baprofesi sabagai patani, pado tanaman padi, sayua-sayua dan tanaman kareh mode kopi. Salain itu, banyak lo nan karajo di sektor pamarintah, jadi padagang, guruah, dan profesi lainnyo. Di halaman rumah babarapo kaluarga maaliahan ternak mode jawi, kambiang, bebek, jo ayam untuak manambah panghasilan hiduik.

Indak hanyo itu sajo masyarakaik Tulang Bawang juo mampunyai tradisi Mukew Sahur. Mukew Sahur marupokan salah ciek tradisi dan ekspresi lisan nan sampai kini masih ado dan manjadi bagian dari kehidupan masyarakat lampung tarutamo di wilayah Menggala Kabupaten Tulang Bawang.[3] Tradisi dan ekspresi lisan nan diperkirakan alah berlangsung sajak tahun 1910 Masehi ko sacaro singkek marupokan sabuah acara makan basamo. Babeda jo acara makan basamo bantuak di daerah lain, Mukew sahur adolah sabuah tradisi makan basamo nan dilakuan sapuluah hari patang di Bulan Ramadhan.

Dalam konteks masa lalu, Mukew Sahur adolah salah ciek tradisi nan dikarajoan kalangan mudo mudia, yaitu pas bujang (manganai) maadoan makan kekasihnyo (muli) pado tanggal ganjil dalam masa sapuluah hari terakhir malam Bulan Ramadhan. Acara nan di ikuikan juo dek kawan-kawan dari duo pihak (muli mekanai), dimulai jo prosesi manganai bekadu (kado), yaitu sang bujang maagiah kado/mambingkisan/mentraktir ka muli. [3]

Tradisi Mukew Sahur ko bisa juo disejajaran jo tradisi Memalam'an karano sabalun wakatu makan sahur, acara diisi jo bagadang sambia bamain beledug tradisional. Kegiatan ko berlangsung sampai jam 22.00. Salain tu diisi jo acara kesenian bantuak permainan gitar atau alat musik tradisional lainnyo sampai tibo waktu sahur. Pas tahun 1950 Masehi, Mukew Sahur mangambangan manjadi kabiasaan nan tajadi satiok Bulan Ramadhan. Kabiasaan ko katiko manjadi sabuah pertunjukan yang ditampilkan di satiok kampuang-kampuang Sakitar Kota Menggala. Mukew sahur dikarajoan jo caro bakaliliang dari kampuang ka kampuang sampai waktu sahur tibo. Sampai kini ko, abiasonyo masih dapek dicaliak satiok tahun pas akhir bulan ramadhan di Kota Menggala Kabupaten Tulang Bawang.[3]

Rujuakan[suntiang | suntiang sumber]

  1. a b "Sejarah UMPTB – Universitas Megou Pak Tulang Bawang" (dalam bahasa Indonesia). Diarsipkan dari versi asli tanggal 2022-12-02. Diakses tanggal 2023-01-25. 
  2. a b c d e "archive copy". Diarsipkan dari versi asli tanggal 2023-01-25. Diakses tanggal 2023-01-25. 
  3. a b c Admin_BPK_Wil_IX (2019-10-01). "Mukew Sahur, Tradisi Menjelang Sahur pada Masyarakat Menggala". Balai Pelestarian Nilai Budaya Jawa Barat (dalam bahasa Inggris). Diarsipkan dari versi asli tanggal 2023-01-25. Diakses tanggal 2023-01-25.