Bahaso Mandailing

Wikipedia Minangkabau - Lubuak aka tapian ilimu
(Dialiahkan dari Bahaso Batak Mandailing)
Mandailing
Saro Mandailing
Ditutuakan diIndonesia
RantauSumatera Utara bagian Selatan
EtnisUrang Mandailing
Jumalah panutua1,1 Juta  (2000 census)[1]
Rumpun bahaso
Sistim panulihanLatin, Mandailing
Kode-kode bahaso
ISO 639-3btm

Bahaso Mandailing atau bahaso Batak Mandailing marupokan bahaso nan ado di Provinsi Sumatera Utara bagian selatan, Sumatera Barat jo Riau bagian utara dek urang Mandailing.[2] Bahaso ko masih bakarabaik jo bahaso Angkola, bahkan dek sabagian ahli bahaso manyabuiknyo sabagai bahaso Angkola-Mandailing dek kamiripannyo.[3] Labiah jauah lai, pangguno bahaso Mandailing masih dapek saliang mangecek jo panutua bahaso Toba dek kamiripannyo.[4] Katigo bahaso ko dikalompokan sabagai bahaso Batak. Panutua bahaso ko manganggap bahasonyo paliang aluih dibandiang Angkola jo Toba.[5][6]

Bahaso Mandailing mayoritas pamakaiannyo di Kabupaten Mandailing Natal (acok disabuik sabagai bahaso Mandailing Julu atau Mandailing Godang), Padang Lawas jo Padang Lawas Utara (tanamo sabagai bahaso Mandailing Padang Bolak), Sumatera Utara.[7] Sadangkan di lua Sumut, bahaso Mandailing dipakai di Kabupaten Pasaman jo Pasaman Barat, Sumatera Barat, sarato Kabupaten Rokan Hulu, Riau, nan punyo dialeknyo surang.[8][9][10][11]

Fonologi[suntiang | suntiang sumber]

Vokal
Muko Tangah Bulakang
Tinggi ateh i u
Tinggi bawah ə
Manangah ateh E o
Manangah bawah E
Randah a

Fonem vokal dalam bahaso Mandailing ado 6, iyolah a, i u, e, E, jo o. Sadoalah fonem vokal dapek ado di sadoalah posisi. Bahaso Mandailing pun lai tau jo bunyi diftong nan bajumlah duo. Diftong nan ado dalam baso Mandailing iyolah [ay] jo [aw].[12] Misalnyo:

[ay]

  • pingai = putiah
  • andai = mandeh

[aw]

  • hanau = anau
  • basau = makiak

Pabandiangan jo bahaso lain[suntiang | suntiang sumber]

Peta pasebaran bahaso-bahaso Batak dima bahaso Mandailing ditandoi jo rono merah mudo.

Bahaso Mandailing marupokan bahaso nan tamasuak dalam rumpun bahaso Batak sainggo mampunyoi kamiripan jo bahaso Batak nan lain. Kamiripan bahaso Mandailing tarutamo jo bahaso Angkola, nan dek sabagian ahli bahaso dianggap sabagai bahaso nan samo namun babeda dialek. Kudian bahaso Mandailing mampunyoi kamiripan jo bahaso Toba, nan samo-samo tagolong dalam kalompok bahaso Batak selatan.[4]

Pabandiangan Toba jo Mandailing
No Minang Toba Mandailing
1 Minum minum minum
2 Muluik baba baba
3 Rumah bagas bagas
4 Ciek sada sada
5 Panjang gajjang ginjang
6 Paneh las milas
7 Tikam tikkam tiham
8 Tipis tipis nipis
9 Manokok manuktuk manoktok
10 Bilo? addigan andigan

Rujuakan[suntiang | suntiang sumber]

  1. Mandailing pado Ethnologue (18th ed., 2015)
  2. Medan makna aktivitas tangan dalam bahasa Mandailing Badan Bahasa Kemdikbud.go.id
  3. Nasution, Desy Silvia Riska. 2018. Analisis Fonem Bahasa Mandailing Archived 2019-11-06 di Wayback Machine.. Medan: Universitas Muhammadiyah Sumatera Utara.
  4. a b Tampubolon, E. (2018). KEKERABATAN BAHASA BATAK TOBA DAN BAHASA BATAK MANDAILING. Arkhais-Jurnal Ilmu Bahasa dan Sastra Indonesia, 9(2), 103-110.
  5. Hutabarat, F. M., Ermanto, E., & Juita, N. (2013). Kekerabatan Bahasa Batak Toba Dengan Bahasa Batak Mandailing Archived 2019-11-06 di Wayback Machine.. Bahasa dan Sastra, 2(1), 59-71.
  6. Haharap, T. R., Tambunan, E. E., & Sibuea, E. R. (2017). ANALISIS KEKERABATAN BAHASA BATAK MANDAILING, ANGKOLA DAN PADANG BOLAK. Jurnal LPPM, 8(1), 33-38.
  7. Haharap, T. R., Tambunan, E. E., & Sibuea, E. R. (2017). ANALISIS KEKERABATAN BAHASA BATAK MANDAILING, ANGKOLA DAN PADANG BOLAK. Jurnal LPPM, 8(1), 33-38.
  8. Nasution, Desy Silvia Riska. 2018. Analisis Fonem Bahasa Mandailing Archived 2019-11-06 di Wayback Machine.. Medan: Universitas Muhammadiyah Sumatera Utara.
  9. Erviantina, D. (2013). Orang Mandailing Di Jorong Pasar Rao Nagari Tarung-Tarung Kecamatan Rao Kabupaten Pasaman. Jurnal Sosiologi dan Antropologi, 1(01).
  10. Hermita, L., Agustina, A., & Nasution, M. I. (2014). Tindak Tutur Direktif Pedagang Pakaian Dalam Bahasa Mandailing Di Pasar Ujung Gading Kabupaten Pasaman Barat Archived 2019-11-06 di Wayback Machine.. Bahasa dan Sastra, 2(2), 62-73.
  11. Rahma, Y. (2018). variasi Leksikal Bahasa Mandailing di Kabupaten Pasaman: Tinjauan Dialektologi (Doctoral dissertation, Universitas Andalas).
  12. Nasution, Desy Silvia Riska. 2018. Analisis Fonem Bahasa Mandailing Archived 2019-11-06 di Wayback Machine.. Medan: Universitas Muhammadiyah Sumatera Utara.