Bahaso Palembang

Wikipedia Minangkabau - Lubuak aka tapian ilimu
(Dialiahkan dari Bahaso Musi)
Malayu Palembang
Baso Pelémbang
Ditutuakan diIndonesia
RantauSumatera Selatan, timur laut Lampung, sabagian ketek di Jambi jo Bengkulu
Jumalah panutua3.105.000  (2000)[1]
Rumpun bahaso
Kode-kode bahaso
ISO 639-3mui

Bahaso Palembang, bahaso Malayu Palembang, bahaso Sekayu, atau bahaso Musi adolah sabuah bahaso atau kalompok dialek nan dipatutuakan dek masyarakaik di sabagian wilayah Sumatra Selatan jo panutua asali bajumlah sakitar 3,1 juta urang. Sabagai bagian dari rumpun bahaso Malayu, bahaso ko arek hubuangannyo jo bahaso Jambi, bahaso Minangkabau, bahaso Banjar, sarato bahaso Indonesia. Di antaro baragam bahaso nan dipatutuakan di Sumatera Selatan, bahaso Palembang (dialek kota) juo bafungsi sabagai bahaso panyatu atau lingua franca. Bahaso Palembang marupokan bahaso aglutinatif sarupo banyak bahaso Austonesia nan lain.

Fonologi[suntiang | suntiang sumber]

Dunggio (1981) mancataik 26 fonem dalam bahaso Palembang, jo rincian 20 bunyi konsonan sarato 6 bunyi vokal. Namun studi lanjutan dari Aliana (1987) manyatokan baso anyo ado 25 fonem dalam bahaso Palembang, indak tamasuak bunyi konsonan [z] nan dianggap sabagai alofon dari fonem /s/ atau /d͡ʒ/.[2][3]

Vokal[suntiang | suntiang sumber]

muko tangah lakang
tinggi i u
medial e ə o
randah a

Konsonan[suntiang | suntiang sumber]

bilabial alveolar postalv./palatal velar glottal
sengau m n ɲ ŋ
letup/gesek nirsuaro p t t͡ʃ k ʔ
basuaro b d d͡ʒ g
desis nirsuaro s h
basuaro (z) ɣ~ʀ
hampiran semivokal w j
lateral l

Bahaso Palembang alun mamiliki ijoan baku. Sistem ijoan nan dipakai di siko mangacu pado ijoan modifikasi EYD nan digunokan dek Aliana (1987) jo Yasiroh (2013). Saluruah fonem di ateh ditulih manuruik simbolnyo, kacuali babarapo fonem barikuik:[4]

  • /e/ ditulih ⟨é⟩
  • /ə/ ditulih ⟨e⟩
  • /ɲ/ ditulih ⟨ny⟩ sabalun bunyi vokal, ⟨n⟩ sabalun ⟨c⟩ jo ⟨j⟩
  • /ŋ/ ditulih ⟨ng⟩
  • /ʔ/ ditulih ⟨q⟩
  • /t͡ʃ/ ditulih ⟨c⟩
  • /d͡ʒ/ ditulih ⟨j⟩
  • /j/ ditulih ⟨y⟩
  • /ɣ/ ditulih ⟨gh⟩

Kosakata[suntiang | suntiang sumber]

Bahaso Palembang mampunyoi kamiripan jo bahaso daerah provinsi di sakitarnyo, co Jambi jo Bengkulu. Di kaduo daerah tu, akhiran 'a' pado kosakata bahaso Indonesia nan diubah manjadi 'o' banyak ditamui. Akan tetapi, banyak juo bahaso Palembang asali nan indak digunokan di Provinsi Jambi maupun Bengkulu. Logaik nan dimilikinyo pun babeda.

Kamiripan jo bahaso Jawa ado kosakata sarupo: iyo, biso, wong, ulo, rai, prei, sepur, melok, ladeng, iwak, gedek, dulur, dewe'an, bae, balek, banyu, awan, awak, iwak, balen, kelaso, kacek, jo jabo. Kamiripan jo bahaso Banjar ado nan sarupo banyu, awak, iwak, ladeng, dulur, umep (humap), enjuk (unjuk), jingok (jinguk), jo gancang.

Manuruik panalitian leksikostatistik nan dilakukan dek Uri Tadmor (2001), dari 200 kosakata dasa bahaso Palembang, 102 (51%) di antaronyo basasuaian jo bahaso Melayu, 49 (24.5%) jo bahaso Jawa, 32 (16%) jo kaduonyo, jo 17 (8.5%) jo lainnyo. Panalitian ko manggunokan daftar 200 kosakata dasa Blust, nan acok digunokan dalam linguistik pabandiangan bahaso-bahaso Austronesia, aliah-aliah daftar kosakata Swadesh nan ditulak kaabsahannyo dek Tadmor. Dalam panalitian nan samo juo ditamukan kacanduangan de-Javanisasi bahaso Palembang di antaro rang mudo.[5]

Rujuakan[suntiang | suntiang sumber]

  1. Malayu Palembang pado Ethnologue (18th ed., 2015)
  2. Dunggio 1983, hlm. 7-10.
  3. Aliana 1983, hlm. 14.
  4. Aliana 1983, hlm. 11-12.
  5. Tadmor, Uri. "Language Contact and Historical Reconstruction: The Case of Palembang Malay." Handout. 5th International Symposium on Malay/Indonesian Linguistics. Leipzig, 16-17 June 2001.