Urang Amis

Wikipedia Minangkabau - Lubuak aka tapian ilimu
Amis
Pangcah
阿美族
Pasangan Amis, maso sabalun PD II
Jumlah populasi

200.604 (2014)

Kawasan bapopulasi cukuik banyak
Taiwan
Bahaso
Amis, Mandarin
Agamo
Animisme, Kristen
Kalompok etnik takaik
Sakizaya, panduduak asali Taiwan

Urang Amis (Cino: 阿美族; pinyin: āměi-zú; disabuik juo Ami atau Pangcah) adolah suatu kalompok etnis Austronesia nan marupoan panduduak asali Taiwan. Bahaso urang Amish disabuik juo bahaso Amis, nan tamasuak rumpun bahaso Austronesia. Urang Amis adolah satu dari anam baleh panduduak asali satampek nan disabuik juo aborigin Taiwan. Wilayah tradisional urang Amis maliputi ngarai panjang antaro Pagunuangan Tangah jo Pagunuangan Pantai (Lambah Huatung), dataran randah pasisia Pasifik di timur inggo ka Pagunuangan Pantai jo Samananjuang Hengchun.

Pado taun 2014, jumalah panduduak Amis lah mancapai 200.604 jiwa.[1] Jumalah ko mancapai labiah kurang 37,1% dari kasaluruahan panduduak asali Taiwan, mambueknyo jadi salah satu kalompok panduduak asali tagadang.[2] Urang Amis umumnyo bakarajo sabagai nalayan dek iduiknyo di pasisia pantai. Ubuangan kakarabatan tradisionalnyo basipaik matrilineal.[3] Kampuang tradisional Amis sacaro relatif cukuik gadang kok babandiang jo kalompok panduduak asali Asia lainnyo, biasonyo antaro 500 inggo 1.000 jiwa. Pado maso kini di Taiwan, urang Amis marupoan mayoritas "panduduak asali urban", nan lah mangambangan banyak komunitas-komunitas urban di saluruah pulau tu. Dalam dekade taakia, urang Amis lah manikah sacaro eksogami jo panduduak Han Taiwan sarato jo panduduak asali lainnyo.[4]

Identitas jo klasifikasi[suntiang | suntiang sumber]

Urang Amis sacaro umum maibau diri surang jo namo Pangcah, nan aratinyo "manusia" atau "urang awak surang." Walaupun baitu, istilah Amis labiah acok dipakai di maso kini di Taiwan. Kato amis baarati "utara." Alun ado pasatujuan di antaro lingkuangan akademis ba'a kato "Amis" awanyo dipakai untuak maimbau urang Pangcah. Suatu pandapek manyangko baso namo tu awanyo dipakai dek urang Puyuma untuak maimbau urang Pangcah, dek urang Pangcah iduiknyo di sabalah utara urang Puyama. Pandapek lainnyo adolah baso urang Pangcah nan iduik di Dataran Taitung manyabuik diri surang "Amis" dek karano niniak muyangnyo datang dari arah utara. Panjalehan taakia tu tacatat dalam Banzoku Chōsa Hōkokusho,[5] manandoan baso kamungkinan nan awanyo diklasifikasikan dek para antropologis adolah urang Amis Falangaw, iyolah kalompok Amis nan batampek tingga di Chenggong inggo Dataran Taitung. Karabaik tadakek sacaro genetik kalompok tu adolah urang Pilipino.[6][7]

Manuruik Taiwanese Aboriginal History: Amis, urang Amis dapek dikalompokkan jadi limo kalompok, sbb.:

  • Kalompok utara (batampek di Chihlai/Dataran Hualien)
  • Kalompok tangah (batampek sabalah barat Pagunuangan Pantai)
  • Kalompok pasisia (batampek sabalah timur Pagunuangan Pantai)
  • Kalompok Falangaw (batampek di Chenggong jo Dataran Taitung)
  • Kalompok Hengchun (batampek di Samananjuang Hengchun)

Paralu diparatian baso klasifikasi tasabuik, walaupun lah ditarimo sacaro umum, anyo marupoan pambagian badasa tampek geografis jo migrasi etnisnyo sajo. Pambagian ko indak mancocokan jo babagai pabedoan budaya, bahaso jo bantuak tubuah urang-urang tu.

Caliak juo[suntiang | suntiang sumber]

Rujuakan[suntiang | suntiang sumber]

  1. Chia-chen, Hsieh; Wu, Jeffrey (15 February 2015). "Amis remains Taiwan's biggest aboriginal tribe at 37.1% of total". FocusTaiwan.tw. The Central News Agency. Diakses tanggal 30 April 2015. 
  2. "Table 28: Indigenous population distribution in Taiwan-Fukien Area", National Statistics, Republic of China, Taiwan: Directorate General of Budget, Accounting and Statistics, Executive Yuan (DGBAS), diarsipkan dari versi asli tanggal 2007-03-12, diakses tanggal 2006-08-30 .
  3. "Ami", Ethnologue .
  4. Olson, James Stuart, An Ethnohistorical Dictionary of China, Google .
  5. "Survey Reports on the Savages", Banzoku Chōsa Hōkokusho 蕃族調査報告書, 8, 1913–1918, Taihoku (Taipei), hlm. 4 .
  6. plbi-03-08-05 1..11 (PDF), PLOS journals [pranala nonaktif permanen].
  7. HPGL (PDF), 64, Stanford, 2001, hlm. 432, diarsipkan dari versi asli (PDF) tanggal 2010-02-14 .