Bungker Japang Gunuang Pangilun

Wikipedia Minangkabau - Lubuak aka tapian ilimu

Bungker Japang Gunuang Pangilun atau Lubang Japang Gunuang Pangilun adolah salah ciek kawasan patahanan Japang katiko manjajah Indonesia nan barado di kota Padang, Sumatra Barat pado era Parang Dunia II, khususnyo sakitar tahun 1942-1945. Bangunan patahanan Japang iko barado di kawasan bukik gunuang pangilun. Kondisi area nyo nan barado di ateh bukik marupoan kondisi nan sangaik sasuai untuak patahanan sarato jo mangawasi kawasan panduduak nan barado di bawahnyo katiko itu. Salain itu di puncak bukik dapek pulo mancaliak pasisia pantai baraik Padang dan kota Padang secaro manyaluruah. Kawasan patahanan Japang di gunuang pangilun iko punyo duo bungker jo ampek terowongan.[1][2]

Sijarah[suntiang | suntiang sumber]

Pado maso pandudukan Japang (1942-1945) di daerah Sumatera Barat, khususnyo Padang jo Bukittinggi basato jo sakitaranyo dianggap sabagai daerah nan sangaik strategis.[3] Kota Padang katiko itu marupoan pusek ibu kota jo jalur palabuahan nan cukuik strategis. Dari Kota Padang dapek dipantau siapo sajo musuah nan akan masuak ka dalam wilayah Sumatra Barat dan dapat pulo bajago-jago guno manghalaunyo. Dek karano itu, mako dibangun babagai jinih bangunan patahanan dengan memanfaaikan tanago karajo pribumi (Romusa). Mancaliak bantuak bangunannyo, tampek iko hanyo dijadiaan sabagai tampek palindungan komando patahanan di sakitar daerah pasisia barat pantai Padang, dengan asumsi karano indak tadapek "spy hole" atau lubang untuak manembak. Sebagai salah ciek komplek patahanan tentara Japang nan maliputi Pulau Sumatera, khusus di sakitar Kota Padang, banyak sakali dibangun lubang-lubang atau terowongan bawah tanah, bunker, sarato pillbox. Salah ciek bangunan basijarah bukti bakuasonyp tentara Japang khususnyo di pusek Kota Padang adolah bungker Japang gunuang pangilun. Bungker Jepang atau Lubang Japang gunuang pangilun iko marupoan salah ciek cagar budaya nan manjadi saksi kabaradoan jo panguasoan tentara Japang khususnyo di Provinsi Sumatera Barat.[1][4]

Tampek[suntiang | suntiang sumber]

Kawasan Bungker Japang iko barado di sabuah bukik nan ado di Kota Padang. Bukik tasabuik barado di sabelah timur Kota Padang atau labiah tapeknyo barado di Kecamatan Nanggalo Kota Padang.[5] Lokasinyo nan barado di pusek Kota Padang mambuek jalan manuju ka sinan atau kawasan tasabuik indaklah payah. Manuju ka kawasan tasabuik dapek jo kandaraan roda duo maupun kandaraan roda ampek. Untuak kandaraan hanyo dapek sampai di kaki bukik sajo. Di kaki bukik tasabuik marupoan perkampungan warga satampek. Untuak malanjuikan pajalanan maliek Bungker Japang tasabuik mako pajalanan salanjuiknyo ditampuah jo caro bajalan kaki manyusuri bukik tasebuik hinggo sampai ka ateh bukik.[6] Barikuik ko urutan ruangan nan dijadian sabagai basis patahanan Japang mulai dari nan lataknyo paliang bawah hinggo nan lataknyo di puncak bukik.[7]

Katinggian bungker dan terowongan/Lubang Japang Gunuang Pangilun
no Bungker dan Terowongan Japang Gunuang Pangilun Katinggian (mdpl)
1 Lubang Japang Gunuang Pangilun I 11 mdpl
2 Bungker Gunuang Pangilun I 14 mdpl
3 Lubang Japang Gunuang Pangilun II 18 mdpl
4 Lubang Japang Gunuang Pangilun IV 26 mdpl
5 Lubang Japang Gunuang Pangilun III 41 mdpl
6 Bungker Gunuang Pangilun II 44 mdpl
7 Ruang kontrol/pangawas 71 mdpl

Kaadaan[suntiang | suntiang sumber]

Bungker Gunuang Pangilun I[suntiang | suntiang sumber]

Sacaro umum, kaadaan bangunan iko alah ancua jo rusak. Potongan-potongan objek nan masih tasiso hanyo pado bagian mungko. Jalan masuak objek iko tadapek disabalah sisi utara-salatan, kamudian bangunan iko hanyo punyo saketek bagian dindiang. Mancaliak kondisi potongan bangunan nan masih tasiso, dipakiroan bungker iko punyo pintu masuak pado bagian balakang atau arah sisi barat jo arah madok bangunan iko mamadok ka arah sisi timua.[1][4]

Bungker Gunuang Pangilun II[suntiang | suntiang sumber]

Kondisi bangunan iko relatif masih utuah, namun sabahagiannyo alah tatimbun dek tanah. Bangunan nan masih dapek dicaliak dipakiroan marupoan pintu masuak pillbox atau bungker. Objek ko babantuak kotak ampek pasegi panjang nan punyo ukuran panjang 5,04 meter leba 85 cm. Sadangkan katinggian bangunan dari pamukaan tanah adolah 85 cm. Katabalan bangunan iko adolah 42 cm. Lorong nan dipakiroan sabagai pintu masuak iko barado pado sisi utara nan mangarah ka sisi salatan. Dipakiroan pado bagian dalam bangunan masih tadapek sabuah ruangan nan daulunyo dijadian sabagai tampek palinduangan.[1][4]

Lubang Japang Gunuang Pangilun I[suntiang | suntiang sumber]

Bangunan iko marupoan bangunan barupo tarowongan nan malintang dari sisi timua hinggo sisi baraik. Arah hadap pintu masuak dari tarowongan iko barado disubalah sisi timua. Bangunan iko babantuak satangah lingkaran nan punyo diameter atau leba pintu 0,9 meter. Bangunan tasabuik dibuek jo bahan coran semen nan punyo taba dindiang 12 cm. Pado bagian dalam lubang iko tadapek sabuah ruangan nan babantuak ampek pasegi panjang. Meliek tata latakannyo, salain bafungsi sabagai lubang palinduangan, bangunan iko difungsian pulo untuak manangkok musuah jo untuak mangamankan garih balakang patahanan.[1][4][8]

Lubang Japang Gunuang Pangilun II[suntiang | suntiang sumber]

Lubang Japang Gunuang Pangilun II barado pado sisi baraik pabukitan. Bangunannyo barupo tarowongan nan dibuek dilereang bukik, nan indak mamakai semen. Pado bangunan iko tadapek tigo buah pintu masuk nan manuju ka lubang atau tarowongan. Namun kiniko, salah ciek pintu nan masih dapek dicaliak hanyo tadapek pado sisi baraik bukik, nan kaadaannyo alah tatimbun dek tanah. Pintu masuak iko dipakiroan babantuak satangah lingkaran, nan punyo leba diameter 1,2 meter jo tinggi nan masih tasiso kiniko iolah hanyo 30 cm. Pado bagian dalam tarowongan atau lubang iko tadapek sabuah ruangan baukuran 2 meter x 3 meter barado tapek di bagian tangah bukik. Selanjuiknyo dari ruangan iko tadapek pulo duo tarowongan lain nan tahubuang jo pintu masuak lainnyo pado sisi utara jo timua.[1][4]

Lubang Japang Gunuang Pangilun III[suntiang | suntiang sumber]

Bangunan iko barupo lorong atau tarowongan nan dibuek jo caro manggali lereang bukik nan babahan tanah cadas. Pangarajoan objek ko dilakuan indak mamakai pakuatan struktur dindiang jo atok tarowongan. Bangunan iko punyo arah madok ka salatan atau mamadok ka jalan kampuang lereang. Pintu objek iko babantuak satangah lingkaran nan punyo diameter atau leba 80 cm jo tinggi 1,38 m. Panjang kasaluruahan jo arah tarowongan iko indak dikatahui sacaro pasti sabab pado kadalaman 13,5 m, tadapek aia nan mangganang di dalam lubang. Pado bagian lorong atau tarowongan nan babelok ka sisi baraik tadapek sabuah ruangan. Bangunan iko dipakiroan bangunan nan manjadi tampek palinduangan atau panyimpanan logistik jo amunisi.[1][4]

Lubang Japang Gunung Pangilun IV[suntiang | suntiang sumber]

Bangunan iko barupo tarowongan atau lubang nan manembus bukik nan punyo pintu masuak babantuak satangah lingkaran baukuran leba 1 meter jo tinggi 1,4 meter. Objek iko punyo arah madok ka arah salatan. Sacaro umum, lubang tarowongan iko dibuat jo caro manggali lereang bukik nan babahan tanah cadas. Adopun dindiang jo atok objek ko indak mamakai semen atau tabantuak sacaro alami dari gunduaan tanah. Lorong atau tarowongan iko punyo panjang 17 m nan babantuak luruih, dan selanjuiknyo babelok ka arah kida atau arah baraik. Alum dikatahui barapo panjang tarowongan kasaluruahan.[1][4]

Battery Gunuang Pangilun[suntiang | suntiang sumber]

Battery Japang gunuang pangilun marupoan sabuah struktur patahanan indak punyo atop atau bangunan nan tabukak. Bangunan iko barado dibagian paliang ateh bukit nan babahan coran semen. Sacaro umum, struktur bangunan iko punyo katabalan dindiang 25 cm. Pado bagian mungko objek babantuak lingkaran nan ba diameter 8 meter jo tinggi dari tanah 74 cm. Dipakiroan dindiang nan manyarupoi paga malingka iko marupoan tampek palinduangan dari sarangan musuah. Pado sisi baraik jo timua struktur iko tadapek masiang-masiang sabuah lubang ketek nan dipakiroan sabagai tampek kalua masuak. Salain itu, struktur iko tahubuang pulo jo sabuah bangunan ba atok coran semen pado sisi subalah salatan nan punyo tinggi 3 meter, nan posisi bagian atok nan tatimbun tanah atau bawah tanah. Adopun panjang kasaluruahan bangunan iko diukua dari sisi utara ka sisi salatan adolah 15,82 meter. Maliek bantuak struktur sarato referensi babagai sumber pado maso perang dunia kedua, dipakiroan bangunan iko dijadian sabagai tampek battery artileri atau tampek malatakan sanjato atau mariam nan bafungsi sabagai panangkih sarangan udaro nan dilatakan pado bagian tangah lingkaran. Kasimpulan iko didukuang dek latak strukturnyo nan barado diateh puncak bukik, dimano dari posisi iko dapek dicaliak kondisi Kota Padang jo pantai barat sacaro jaleh.[1][4][9]

  1. a b c d e f g h i "Menilik Lubang Jepang yang Ada di Gunung Panggilun Kota Padang". www.covesia.com (dalam bahasa Inggris). Diakses tanggal 2020-06-11. [pranala nonaktif permanen]
  2. "InfoPublik - Lubang Jepang Gunung Pangilun Dijadikan Wisata Sejarah dan Budaya". infopublik.id (dalam bahasa Inggris). Diakses tanggal 2020-06-11. 
  3. "Sekilas Tentang Lubang Jepang di Gunung Pangilun - Kota Padang". www.pasbana.com. Diakses tanggal 2020-06-11. 
  4. a b c d e f g h Syarif, Marjohan, Dodi Chandra (2018). Deskripsi Cagar Budaya tak Bergerak Kota Padang. Balai Pelestarian Cagar Budaya Sumatera Barat. pp. 125. 
  5. "Tokoh Masyarakat Sepakati Eksploitasi Sejarah dan Potensi Pariwisata Gunung Pangilun". Padang Media (dalam bahasa Indonesia). 2020-01-09. Diakses tanggal 2020-06-11. 
  6. KlikPositif. "Banyak Peninggalan Penjajah, Pemko Padang Akan Jadikan Daerah Ini Lokasi Wisata Sejarah yang Baru | KlikPositif.com - Media Generasi Positif". Banyak Peninggalan Penjajah, Pemko Padang Akan Jadikan Daerah Ini Lokasi Wisata Sejarah yang Baru | KlikPositif.com - Media Generasi Positif (dalam bahasa Indonesia). Diarsipkan dari versi asli tanggal 2020-06-11. Diakses tanggal 2020-06-11. 
  7. "Peninggalan Jepang di Minangkabau". Diakses tanggal 11 Juni 2020. 
  8. "Komunitas Cagar Budaya: Kawasan Perbukitan Gunung Pangilun Kota Padang Penuh oleh Lubang Jepang". www.covesia.com (dalam bahasa Inggris). Diarsipkan dari versi asli tanggal 2020-06-11. Diakses tanggal 2020-06-11. 
  9. JAYUSMAN, REDO. "TVRI Sumatera Barat". tvrisumbar.co.id (dalam bahasa Indonesian). Diakses tanggal 2020-06-11.