Bahaso Turki
Bahaso Turki | |
---|---|
Ditutuakan di | Turki, Bulgaria, Republik Makedonia Utara, Rumania, Republik Turki Siprus Utara, Yunani, Irak, Suriah,[1] Azerbaijan,[2] Jerman, Parancih, Balando, Austria, Uzbekistan, Baritania Rayo, Amerika Sarikaik, Belgia, Swiss, Italia |
Rantau | Anatolia, Siprus, Balkan, Kaukasus, Eropa Tengah, Eropa Barat |
Jumalah panutua | 70-100 juta (indak ado tanggal) |
Rumpun bahaso | |
Status rasmi | |
Bahaso rasmi di | Turki, Siprus, Republik Turki Siprus Utara, Republik Makedonia Utara, Kosovo |
Kode-kode bahaso | |
ISO 639-1 | tr |
ISO 639-2 | tur |
ISO 639-3 | tur |
Bahaso Turki tagolong dalam rumpun bahaso Turkik paliang barat, dan jo jumlah panutua tabanyak kok dibandiangan jo bahaso-bahaso Turki lainnyo.
Asa mulo
[suntiang | suntiang sumber]Bahaso Turki pado mulonya barasa dari Asia Tangah, dimano basabuik kalompok Oguz, bapindah inggo ka jazirah Anatolia, Asia Kaciak. Bahaso cabang Oguz ko samakin lamo mulai barubah. Kalompok Oguz ko taseba dari Anatolia inggo Selat Bosporus. Kalompok nan mambaok bahaso ko adolah kalompok Seljuk pado abaik ka-10. Samanjak Islam lah mulai dianuik masyarakaik Turki, bahaso Turki di wilayah Anatolia mulai manyerap babagai kosakata dari bahaso Arab dan bahaso Persia. Bahaso Turki kudian pado abaik 15 mancapai puncak kajayaannyo pado maso Kesultanan Utsmaniyah. Pado maso Utsmaniyah ko, bahaso Turki ditulih dalam aksara Huruf Arab. Tapi, samanjak taun 1928, Mustafa Kemal Atatürk, nan tanamo sabagai bapak Turki Sekuler barusaho mambaratkan Turki sarato mangganti sado ijoan bahaso Turki manjadi abjad Latin.
Klasifikasi bahaso
[suntiang | suntiang sumber]Bahaso Turki marupokan anggota cabang dari bahaso-bahaso Turki, nan tadiri dari bahaso Turki Gagauz jo bahaso Turki Khorasani. Tagolong subkalompok Turki Selatan, nan masuak dalam kalompok bahaso Altai.
Daerah sebaran tutur
[suntiang | suntiang sumber]Bahaso Turki ditutuakan di Turki jo 35 nagara lainnyo. Bahaso ko ditutuakan di Bulgaria sabanyak 1 juta jiwa, Yunani sabanyak 100 ribu jiwa, Republik Turki Siprus Utara sabanyak 18% panduduak Siprus, Makedonia sabanyak 86.591 jiwa, Rumania di kawasan Dobruja dan Uzbekistan, bahaso ko juo disabuik sabagai Osmanli.
Status rasmi
[suntiang | suntiang sumber]Bahaso Turki manjadi bahaso rasmi di Turki jo Republik Turki Siprus Utara. Salain itu, bahaso ko juo diajakan di sikolah-sikolah komunitas Turki di Bulgaria, Yunani, Makedonia jo Rumania.
Dialek
[suntiang | suntiang sumber]Bahaso Turki tabagi dek bara dialek, sarupo dialek Danubia nan batutuakan di wilayah Balkan, Gaziantep, Sanliurfa, Edirne, Razgrad, Dinler, Rumelia, Karamanli dan Eskisehir.
Sistem panulisan
[suntiang | suntiang sumber]Di maso Kasultanan Utsmaniyah, bahaso Turki ditulih sarupo jo aksara Huruf Arab, namun sajak taun 1928, bahaso Turki ditulih dalam Huruf Latin nan tamodifikasi.
Kosakata
[suntiang | suntiang sumber]Daulu, pado zaman Kasultanan Utsmaniyah, bahaso Turki kayo jo kosakata bahaso Arab inggo bajumlah 80%. Katiko bakuaso, Mustafa Kemal Atatürk mandirian limbago bahaso nan tugehnyo adolah mangambangkan kosakata Turki atau Altai sabagai revitalisasi bahaso ko. Kini kosakata Arab tingga 30% sajo.
Contoh kato
[suntiang | suntiang sumber]- Amaik banyak - Bol bol
- Hotel - Otel
- 0 - sıfır
- 1 - bir
- 2 - iki
- 3 - üç
- 4 - dört
- 5 - beş
- 6 - altı
- 7 - yedi
- 8 - sekiz
- 9 - dokuz
- 10 - on
- Ambo, den - Ben
- Bungo opium/ganjo - Haşhaş
- Wawancara - Görüşme
- Yahudi - Yahudi
- Yayasan - Vakıf
- Biawak - Varan
- Rancak- İyi
- Kaco muko oto - Ön cam
- Profesi - İş
- Kaciak - Küçük
- Gadang - Büyük
- Halo, Hai - Merhaba, Selam
- Apo kaba? - Nasılsın?
- Salamaik pagi - Günaydın
- Salamaik siang - Tünaydın
- Salamaik patang - İyi akşamlar
- Salamaik malam - İyi geceler
- Suai, lumayan - İyi, fena değil
- Ancak (padusi) - Güzel
- Sanak, lai indak baa? : İyi misin?
- Tarimo kasih : Teşekkürler, Teşekkür ederim
- Bahaso Indonesia : Endonezce
- Urang Indonesia : Endonezyalı
- Bahaso Turki : Türkçe
- Urang Turki : Türk/Türkiyeli
- Apokoh Sanak lai dapek babicaro dalam bahaso Indonesia? : Endonezce konuşabiliyor musun(-uz)?
Caliak pulo
[suntiang | suntiang sumber]Ado edisi Bahaso Turki di Wikipedia |
Rujuakan
[suntiang | suntiang sumber]- ↑ "Syrian Turks". Diarsipkan dari versi asli tanggal 2009-04-20. Diakses tanggal 2019-05-06.
- ↑ Taylor & Francis Group (2003) (dalam bahaso English). Eastern Europe, Russia and Central Asia 2004. Routledge. pp. p. 114. ISBN 978-1857431872. http://books.google.com/books?id=NI1G_9j1AhcC&pg=PT134&dq=1999+census+azerbaijan+turkish&lr=&hl=en&sig=lhkBOxL4bArgFBJRuOgLYxVfRUA. Diakses pado 26 Maret 2008.
Pautan lua
[suntiang | suntiang sumber]- (Inggirih) Wikibooks - Baraja Bahaso Turki