Taman Nasional Tanjung Puting

Wikipedia Minangkabau - Lubuak aka tapian ilimu
Taman Nasional Tanjung Puting
IUCN Kategori II (Taman Nasional)
Taman Nasional Tanjung Puting di Kalimantan
LetakKalimantan Tengah, Indonesia
Kota terdekatPangkalan Bun
Koordinat2°56′07″S 112°02′25″E / 2.9353°S 112.0402°E / -2.9353; 112.0402Koordinat: 2°56′07″S 112°02′25″E / 2.9353°S 112.0402°E / -2.9353; 112.0402
Luas3,550 km2 (1,370 sq mi) [1]
Didirikan1982
Pengunjung2,046 (tahun 2007[2])
Pihak pengelolaMenteri Kehutanan

taman nasional Tanjung Puting adolah taman nasional nan talatak di samanjuang barat daya dari provinsi Kalimantan Tengah.

Tanjung Puting pado mulonyo marupoan cagar alam jo suaka margasatwa nan ditantukan dek Pemerintah Hindia Belando pado taun 1937. Salain itu, badasarkan SK Menteri Kehutanan No. 687/Kpts-II/1996 pado tanggal 25 Oktober 1996, Tanjung Puting ditunjuk sabagai Taman Nasional jo lawehnyo sakatauan 415.040 ha.[3]

Sacaro geografis taman nasional iko talatak antaro 2°35'-3°20' LS jo 111°50'-112°15' BT mancakup wilayah Kecamatan Kumai di Kotawaringin Barat jo kecamatan Hanau sarato kecamatan Seruyan Hilir di Kabupaten Seruyan.

Taman Nasional Tanjung Puting dikelola dek Balai Taman Nasional Tanjun Puting, salah satu Unit Pelaksana Teknis (UPT) Ditjen Konservasi Sumber Daya Alam jo Ekosistem (KSDAE) Kementerian Lingkungan Hidup dan Kehutanan.

Sijarah[suntiang | suntiang sumber]

Matahari tabanam di Tanjung Puting

Kawasan Taman Nasional Tanjung Puting pado mulonyo adolahSuaka Margasatwa Sampit, nan ditetapkan dek pamarintah kolonial Hindia Balando malalui beslit Gubernur Jenderal No. 39 pado 18 Agustus 1937 jo laweh 205.000 ha. Pado taun 1941, kawasan iko didaptarkan sabagai Suaka Alam Sampit (205 ribu ha) jo Suaka Alam Kotawaringin (100 ribu ha).[3]

Suaka alam ko ditujukan tarutamo untuak malindungi urang utan (Pongo pygmaeus) jo bekantan (Nasalis larvatus).

Maso Indonesia[suntiang | suntiang sumber]

Suaka Margasatwa Sampit salapeh pado sakitar taun 70-an diubah namo manjadi Suaka Margawasatwa Tanjung Puting, nan sasudah ditetapkan ulang batasnyo manjadi saluas 270.040 Ha badasarkan SK Menteri Pertanian No. 43/Kpts/DJ/I/1978 pado tanggal 8 April 1978. Babarapo bulan kemudian, badasarkan SK Menteri Pertanian No. 698/Kpts/Um/II/1978 pado tanggal 13 November 1978, suaka margasatwa ko dipalaweh jo areal hutan antaro Sungai Serimbang jo Sungai Segintung sahinggo total luasnyo manjadi 300.040 Ha.[4]

Pado taun 1977, Suaka Margasatwa Tanjung Puting alah dimasuakan dalam daftar Cagar Biosfer di Indonesia nan ditantukan dek UNESCO.[3]

Tanjung Puting salapeh dinyatokan sabagai calon taman nasional malalui SK Menteri Pertanian RI No. 736/Mentan/X/1982 pado 14 Oktober 1982. Untuak mandasarari kagiatan lapangan, Direktur Jenderal PHPA malalui SK No. 46/Kpts/VI-Sek/84 pado tanggal 11 Desember 1984, manantukan baso wilayah karajo (calon) Taman Nasional Tanjung Puting adolah Suaka Margasatwa Tanjung Putin nan lawehnyo 300.040 Ha.

Salain itu badasarkan SK Menteri Kehutanan No. 687/Kpts-II/1996 pado tanggal 25 Oktober 1996 tantang "Parubahan fungsi jo panunjuakan kawasan hutan nan talatak di Kabupaten Daerah Tk. II Kotawaringin Barat jo Kabupaten Daera Tk.II Kotawaringin Timur, Provinsi Daerah TK. I Kalimantan Tengah seluas 415.040 Ha manjadi Taman Nasional", kawasan iko diubah fungsinya dan ditunjuk sabagai Taman Nasional Tanjung Puting.[5] Laweh nan baru marupokan hasil panambahan area Suaka Margasatwa Tanjung Puting 300.040 ha, jo kawasan hutan produksi bekas konsesi PT Hesubazah sakitar 90.000 ha dan kawasan parairan di sekitarnyo sakitar 25.000 ha.[4]

Laweh, latak jo zonasi[suntiang | suntiang sumber]

Lahan basah Tanjung Puting.

Laweh wilayah[suntiang | suntiang sumber]

Laweh wilayah TNTP adolah 415.040 ha nan tadiri dari Suaka Margasatwa Tanjung Puting nan lawehnyo 300.040 ha, hutan produksi lawehnyo 90.000 ha (eks HPH PT Hesubazah), jo kawasan parairan lawehnyo 25.000 ha.

Latak geografis[suntiang | suntiang sumber]

Sacaro geografis talatak antaro 2°35"-3°35" LS jo 111°50"-112°15" BT. Sacaro administratif, talatak di Kacamatan Kumai Kabupaten Kotawaringin Barat (± 253.860 ha / 61,17%) sarato di Kacamato Hanau, Danau Sembuluh, jo Seruyan Hilir di Kabupaten Seruyan (± 161.180 ha / 38,83%). Daerah TNTP babateh jo:

Zona[suntiang | suntiang sumber]

Zonasi dalam pangelola TNTP dapek ditamui di tabel ko.

Indak Namo Zona Laweh (Hecta)
Zona inti 229.088
Zona Rimba 81.552
1 Lauik 65.702
2 aia 15.850
Zona Panggunoan 15.211
1 Zona Panggunoan Intensif 1.000
2 Zona Pambantuan Khusus 4.250
3 Zona Panggunoan Tradisional 9.961
Zona Rehabilitasi 89.189

Potensi[suntiang | suntiang sumber]

Objek wisata[suntiang | suntiang sumber]

Babarapo objek wisata di Tanjung Puting:

Ekosistem[suntiang | suntiang sumber]

Taman Nasional ko mampunyoi babarapo jinih ekosistem, iyolah hutan tropis dataran rendah, hutan tanah garang (hutan karang), hutan rawa aia tawar, hutan rawa gambut, hutan bakau atau mangrove, hutan pantai, jo hutan sekunder.

Vegetasi jo flora[suntiang | suntiang sumber]

Panutuik vegetasi utamo di daerah utara kawasan adolah hutan karang nan dihuni flora tanaman pamakan serangga sarupo kantong semar (Nepenthes sp). Hutan rawa gambut sajati ditamui di bagian tangah kawasan jo di muaro babarapo sungai, dan ado tanaman nan punyo akar lutut, jo akar udara. Di sapanjang tapi sungai di kawasan iko ado hutan rawa (aluvial) aia tawa, punyo jinih tanaman nan kompleks dan jinih tanaman merayap gadang jo ketek, epifit jo paku-paku nan manjala dalam jumlah gadang.

Di daerah utara ka selatan kawasan iko ado padang jo jinih tanaman belukar nan luas, hasil dari karusakan hutan karangsa akibat pemotongan jo pemadam. Biasonyo ado di dalam kantong-kantong di sepanjang Sungai Sekonyer jo anak-anaknyo. Tanaman di daerah ateh sungai utamo tadiri dari rawa rumput nan didominasi dek Pandeus sp. jo bentangan makrofita, nan saroman jo Crinum sp. Di daerah pasisia ado panutupan hutan bakau (mangrove) dan labiah jauah ka daratan iyolah di kawasan payau di muaro-muaro salapeh sungai utamo, ado tanaman asli nipah (Nypa fruticans) nan tumbuah manjang ka pedalaman sapanjang sungai, jo manandai tingkek intrusi aia payau ka daratan. Untuak daerah pesisir di pantai nan ado pasisia banyak tanam tanaman genus Casuarina, Pandeus, Podocarpus, Scaevola, jo Barringtonia.

Jiniah tumbuhan lain nan banyak ditamui di TNTP, nan marupoan spesies tanaman adolah keruing (Dipterocarpus sp), meranti (Shorea sp.), ramin (Gonystylus bancanus), jelutung (Dyera costulata), gaharu (Aquillaria), kayu lanan, ulin (Eusideroxylon zwageri), sengkuang (Dracontomelon sp.), Alstonia, Baeckia, Calophyllum, Campnosperma, Castanopsis, Dacrydium, Dactylocladus, Diospyros, Durio, Ganua, Hopea, Jackia, Licuala, Lithocarpus, Melaleuca, Mesua, Palaquium, Rhizophora, Schima, Sonneratia, Tetramerista, dan Vatica.

Fauna[suntiang | suntiang sumber]

  1. Mamlia
    • Kawasan TNTP dihuni dek sakitar 38 spesies mamalia. Tujuh dari inyo adolah primata nan cukup dikenal jo dilindungi sarupo orangutan kalimantan (Pongo pygmaeus), bekantan (Nasalis larvatus), owa kalimantan (Hylobates agilis), jo beruang madu (Helarctos malayanus). Lawah iko marupokan spesies mamalia nan gadang, sarupo rusa sambar, kijang muncak (Muntiacus muntiak), burung palang (Tragulus javanicus), jo babi janggot (Sus barbatus). Bahkan, babarapo spesies mamalia aia sarupo duyung (Dugong dugong) jo lumba-lumba dilaporkan pernah ditamui di aia sakitar kawasan TNTP.
  2. Reptilia
    • Babarapo spesies reptil dapek ditamui di kawasan TNTP, tamasuak di antaronyo buaya sinyulong (Tomistoma schlegeli), buaya marak (Crocodilus porosus), jo labi-labi (Trionyx cartilagineus).
  3. Buruang
    • tacatat labiah dari 200 jiniah buruang ditamui di TNTP. Salah satu spesies buruang nan ado di kawasan iko, iyolah lawak (Ciconia stormi) adolah salah satu dari 20 spesies buruang paling takambang di dunia. Tanjung Puting juo marupokan salah satu tampek untuak sagalo jinih koloni spesies burung "great alba" sarupo Egretta alba, Anginga melanogaster, jo Ardea purpurea.

Rujuakan[suntiang | suntiang sumber]

  1. "Tanjung Puting National Park". WCMC. Diarsipkan dari versi asli tanggal 2012-07-08. Diakses tanggal 2009-09-02. 
  2. Forestry statistics of Indonesia 2007 Archived 2013-04-05 di Wayback Machine., Diakses 20 Mei 2010
  3. a b c SPTN Wilayah II TNTP: "Sejarah Taman Nasional Tanjung Puting"[pranala nonaktif]
  4. a b TIC TN Tanjung Puting: "Profil kawasan TN Tanjung Puting"
  5. Dephut: "Taman Nasional Tanjung Puting"

Bacaan lanjutan[suntiang | suntiang sumber]

  • Drs. Putu Supartha, Pesona Pariwisata Kotawaringin Barat Kalimantan Tengah, Dinas Parsenibud Kobar, 2005
  • Buklet Taman Nasional Tanjung Puting 2005

Pranala lua[suntiang | suntiang sumber]