Aghlabiyyah

Wikipedia Minangkabau - Lubuak aka tapian ilimu
Sabuah ampangan Aghlabiyyah di Qayrawan, Tunisia.

Aghlabiyyah (bahaso Arab: أغالبة‎) adolah ciek dinasti Arab-Berber panguaso Ifriqiyyah, Aljazair jo Sisilia, nan bakuaso antaro 800-909 Masehi.[1] Dinasti iko didirian dek Ibrahim bin Al-Aghlab, surang gubernur maliter dinasti Abbasiyah nan pado taun 800 dibari kakuasoan ateh wilayah Ifriqiyyah di Tunisia.[2]

Maso awa[suntiang | suntiang sumber]

Pitih dinar dari maso Ibrahim I bin Al-Aghlab (184-196 H), indak banamo (namun ado motto dinasti 'Ghalab' di sisi sabaliaknyo), indak ado lokasi pancetakan. Dicetak pado 192 H (807/808 M). Koleksi Musée national d'art islamique de Raqqada.

Ibrahim bin Al-Aghlab adolah katurunan salah surang pajabaik maliter asa Khurasan, nan mangabdi pado dinasti Abbasiyah. Ibrahim lai bakarir juo di bidang maliter, kudian inyo diparentahaan dek Khalifah Harun Al-Rasyid untuak manjadi panguaso Ifriqiyyah pado taun 800, jo bakawajiban mangumpuaan pajak taunan sabanyak 40.000 dinar sarato diagiah hak-hak otonomi dalam panguasoan wilayah tasabuik.[1][2] Panguasoannyo ateh wilayah tasabuik indak talalu dicampuri dek khalifah, karano jarak nan sabana jauah antaro Baghdad jo Afrika utara.[1] Ibrahim barasia manakan pambarontakan suku Berber Kharijiyah sarato para ‘’fuqaha’’ (hakim) Maliki di Qayrawan pado maso pamarentahannyo.[2]

Panaklukan Sisilia[suntiang | suntiang sumber]

Panguaso katigo Aghlabiyyah, Ziyadatullah I, mamulai panyarangan taradok Sisilia pado taun 827 dalam usaonyo untuak marabuiknyo dari tangan Bizantium. Suatu armada kapa dikirim untuak manyarang kapa-kapa dagang musuah sarato pasisia-pasisia Italia salatan, Sardinia, Korsika, jo Alpen maritim, sainggo Aghlabiyyah mampu malamahan panguasoan Bizantium ateh lauik Mediterrania.[2] Pado taun 868, Malta barasia ditaklukan; dan akianyo Sisilia pun ditaklukan juo sapuluah taun kamudian pado taun 878.[1] Sisilia tatap barado dalam kakuasoan Muslim sampai maso panaklukan Normandia pado abaik ka-11, dan marupoan salah satu pusek panyebaran pangaruah paradaban Islam di Eropa.[2]

Kamunduran[suntiang | suntiang sumber]

Manjalang akia abaik ka-9, kakuasoan Aghlabiyyah mulai mangalami kamunduran.[1] Pambarontakan tajadi di Ifriqiyyah dek suku Berber Ketama nan mandukuang panyebaran ajaran Syi’ah dari Abu Abdullah, surang utusan Al-Mahdi Ubaidillah, sang parintis dinasti Fathimiyah.[2] Usao Aghlabiyyah untuak mangatasi pambarontakan tasabuik, maupun parmintaan bantuan ka Abbasiyah indak barasia, sainggo panguaso tarakia Ziyadatullah III sampai tabuang ka Masia pado taun 909. Kakuasoan Aghlabiyyah salanjuiknyo digantian dek dinasti Fathimiyah.[1][2]

Pambangunan[suntiang | suntiang sumber]

Dinasti Aghlabiyyah malakuan pambangunan di babagai wilayah nan di bawah kakuasoannyo. Ziyadatullah I mampaeloki baliak Musajik Gadang Qayrawan, Ahmad lai mampaeloki juo Musajik Gadang Tunis, samintaro para panguaso lainnyo sarato juo mambangun partanian jo saluran pangairan di wilayah Ifriqiyyah selatan nan sabalunnyo indak talalu subua.[2]

Daftar panguaso[suntiang | suntiang sumber]

Para panguaso Aghlabiyyah adolah sabagai barikut:[2]

  1. Ibrahim I bin Al-Aghlab (800-812)
  2. Abdullah I bin Ibrahim (812-817)
  3. Ziyadatullah I bin Ibrahim (817-838)
  4. Abu Iqal Al-Aghlab bin Ibrahim (838-841)
  5. Muhammad I bin Abi Affan (841-856)
  6. Ahmad bin Muhammad (856-863)
  7. Ziyadatullah II bin Abil Abbas (863)
  8. Abul Gharaniq Muhammad II bin Ahmad (863-875)
  9. Ibrahim II bin Ahmad (875-902)
  10. Abdullah II bin Ibrahim (902-903)
  11. Ziyadatullah III bin Abdullah (903-909)

Rujuakan[suntiang | suntiang sumber]

  1. a b c d e f Jamil M. Abun-Nasr (1987). A History of the Maghrib in the Islamic Period (edisi ke-berilustrasi, cetak ulang). Cambridge University Press. p. 53-59. ISBN 978-0-521-33767-0, 0521337674. https://books.google.co.id/books?id=jdlKbZ46YYkC&pg=PA55&dq=aghlabids&hl=id&sa=X&ei=mH9ZVeuUFMqUuASV74CwCw&ved=0CCkQuwUwAQ#v=onepage&q=aghlabids&f=false. 
  2. a b c d e f g h i C.E. Bosworth (1993). Rachmat Taufiq Hidayat. ed. Dinasti-Dinasti Islam. Panarjamah Ilyas Hasan. Penerbit Mizan. p. 45-47.