Balerong

Wikipedia Minangkabau - Lubuak aka tapian ilimu
(Dialiahkan dari Balai adat)
Sabuah balerong di daerah Matua

Balerong, Balairuang, Balai Gadang, atau Balai Godang adolah sabuah bangunan nan bafungsi sabagai tampek maadokan musyawarah mufakaik bagi urang Minangkabau. Arsitektur bangunan ko sabantuak jo rumah gadang. Kok rumah gadang marupokan bangunan nan utuah, balerong iolah bangunan nan tadiri dari ruang nan laweh tanpa ado sakek pambateh. 

Etimologi[suntiang | suntiang sumber]

Manuruik kamus bahaso Minangkabau, balerong adolah sabuah bangunan tampek musyawarah diadokan, dipimpin dek pangulu dari masyarakaik (niniak mamak). Balerong atau balairuang barasa dari kato balai (pavilion) jo ruang (bangunan), mangacu pado arsitektur bangunan kayu sarupo paviliun.[1]

Istilah nan dapek dipakai untuak balerong di antaronyo balairuang, balai gadang, atau balai godang. Pado zaman modern, ado samacam gaduang patamuan nan dinamokan balairuang, misanyo balairung gaduang Universitas Indonesia, nan marupokan balairuang utamo universitas jo bangunan tagadang di lingkungan kampus.[2]

Arsitektur[suntiang | suntiang sumber]

Balerong nan indak badindiang di Batipuah.

Sabuah balerong sabantuak jo rumah gadang, samo-samo mamakai gonjong. Dindiang balerong (kok ado) samo-samo dihiasi jo ukiran-ukiran jo pola bungo nan dicat. Inyo juo dirancang sabagai rumah pangguang nan batingkek.[3]


Pabedaan utamo antaro balerong jo rumah gadang adolah pado tata latak interior nan dibagi ka dalam biliak; sabaliaknyo, balerong dirancang sabagai sabuah ruang nan sacaro kasaluruahan digunokan untuak fungsi komunal atau basamo. Akibaiknyo, balerong indak mamiliki panel untuak pintu jo jandela. Banyak balerong indak mamakai dindiang.[4] Dek itu, labiah banyak urang buliah manyato dalam acaro musyawarah dari lua balerong.[4] Akses ka balerong disadiokan dek portal tungga di tangah-tangah bangunan, nan tahubuang ka tanah jo sabuah janjang.[3]

Sabuah balerong dibangun jo anjuang, samacam pangguang di kaduo ujuang balerong. Di sikolah pangulu pucuak duduak.[4] Babarapo balerong dibangun jo lantai nan talatak di tingkek nan samo, tanpa anjuang. Bantuak lain dari balerong, contohnyo adolah balerong koto piliang pado zaman saisuak, bagian tangah bangunan indak balantai, nan mamungkinkan kudo pangulu untuak lalu. Bagian nan indak balantai disabuik labuan gajah.[4]

Fungsi[suntiang | suntiang sumber]

Balerong adolah sabuah bangunan kayu tampek sakalompok pangulu bakumpua memimpin musyawarah untuak manyalasaikan urusan nagari. Manuruik fungsinyo, balerong tabagi manjadi duo jinih: balai saruang jo balai pasujian. Sabuah balai saruang digunokan untuak mangadokan patamuan nan manyalasaikan sangketo atau manantuan hukuman kapado sasaurang. Balai pasujian (balai untuak mampasiapkan) dipakai untuak musyawarah nan diadokan sabalun manerapkan undang-undang baru di nagari.[5]

Sabuah balerong hanyo buliah dibangun di sabuah daerah nan alah bastatus nagari. Dek karano itu, balerong batindak sabagai samacam balai kota untuak nagari.[4]

Rujuakan[suntiang | suntiang sumber]

Daftar pustaka[suntiang | suntiang sumber]

  • Masoed Abidin (2005). "Balairung". Ensiklopedi Minangkabau. New York: Pusat Pengkajian Islam dan Minangkabau. ISBN 9789793797236. 
  • Syamsidar (1991) (dalam bahaso Indonesian). Arsitektur tradisional daerah Sumatera Barat. Jakarta: Departemen Pendidikan dan Kebudayaan, Direktorat Jenderal Kebudayaan, Direktorat Sejarah dan Nilai Tradisional, Proyek Inventarisasi dan Pembinaan Nilai-Nilai Budaya.