Bahaso Mukomuko

Wikipedia Minangkabau - Lubuak aka tapian ilimu

Bahaso Mukomuko (disabuik juo dialek Mukomuko) adolah bahaso nan ditutuakan dek masyarakaik Mukomuko di Kabupaten Mukomuko, Bengkulu.[1] Pado taun 1990, dipakirokan jumlah panutua bahaso ko sabanyak 50.000 urang.

Bahaso Mukomuko masih arek hubuangannyo jo bahaso Minangkabau,[2] sainggo ahli-ahli bahaso masih manggolongannyo sabagai salah satu dialek dalam bahaso Minangkabau. Pado taun 2008, ahli bahaso alah manggabuangkan kode bahasonyo jo Minangkabau.[3] Bahaso ko mampunyoi kamiripan jo dialek Pancuang Soal (ditutuakan di selatan Kabupaten Pesisir Selatan, Sumatra Barat) sarato mampunyoi wilayah seba tutuanyo di sabalah utara Kabupaten Mukomuko. Banyak panutua bahaso Mukomuko nan pandai mangecek jo duo atau labiah bahaso, sarupo bahaso Minangkabau (dialek umum), bahaso Pekal, jo bahaso Melayu Bengkulu.[4]

Dialek[suntiang | suntiang sumber]

Bahaso Mukomuko mampunyoi duo dialek, iyolah dialek Mukomuko Utara jo dialek Mukomuko Selatan. Dialek Mukomuko Utara ditutuakan dek panutua di Kota Mukomuko dan sakitarnyo nan babatehan jo Sumatra Barat, sadang dialek Mukomuko Selatan ditutuakan di selatan kabupaten Mukomuko nan babatehan jo kabupaten Bengkulu Utara. Dek kaduo panutua dialek, dialek Mukomuko Utara disabuik sabagai dialek "asali" dek karano asa-usua niniak muyangnyo talabiah dulu mauni daerah utara.[1]

Pabedaan kaduo dialek tampak dari fonetis jo variasi kosakata. Variasi fonetis antaro kaduo dialek mampunyoi parubahan bunyi nan canduang taratik. Partamo, bunyi [-it] di akhia kato pado dialek Utara, barubah manjadi [-ik]. Kaduo, bunyi [-ir] di akhia kato pado dialek utara barubah manjadi [gh] dalam dialek Selatan. Katigo, bunyi [g] di awa kato dalam dialek Utara barubah manjadi [gh] dalam dialek Selatan. Kaampek, bunyi [-ut] di akhia kato dalam dialek Utara barubah manjadi [-uq] dalam dialek Selatan.[1]

Pabedaan dialek Utara jo Selatan
Dialek Mukomuko Utara Dialek Mukomuko Selatan Dialek Minangkabau umum
kulit kulik kulik
gigit gigik gigik
perut peghut paruik
utaro utagho utara
barat baghat barat
gatieng ghatieng rantiang
gambut ghambuq rambuik
giang ghiang riang
lutut lutuq lutuik

Pabedaan antaro kaduo dialek tapangaruah dek bahaso lain. Dialek Selatan labiah banyak mandapek pangaruah bahaso lain karano mobilisasi masyarakaik sarato adonyo transmigran dari daerah Jawa.

Hubuangan jo bahaso sarato dialek lain[suntiang | suntiang sumber]

Mukomuko apo laut liek kucieng paing ula kagheh manih lutut
Minangkabau (dialek umum) apo lauik liek/caliak kuciang pai ula kareh manih lutuik
Pekal apo lawik liek kucing lalui ulah kehas manis lutuik
Urak Lawoi' nama lawoi lihai mi'aw pi ulal kras maneh lutoi
Indonesia apa laut lihat kucing pergi ular keras manis lutut

Rujuakan[suntiang | suntiang sumber]

  1. a b c Aliana, Zainul Arifin and Ratnawati, Latifah and Suhardi, Suhardi and Martojo, Soedjiono (1993) Fonologi dan Morfologi Bahasa Muko-Muko. Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa, Jakarta. ISBN 979-459-304-4
  2. "Minangkabau - Peta Bahasa". 118.98.223.79. Diarsipkan dari versi asli tanggal 2019-02-16. Diakses tanggal 2019-02-16. 
  3. "2007-181 | ISO 639-3". iso639-3.sil.org. Diakses tanggal 2019-05-01. 
  4. Umar Manan, Zainuddin Amir (1986) Struktur Bahasa Muko-Muko (1986). Pusat Pembinaan dan Pengembangan Bahasa.